Araştırmacı gazeteci ve müellif Uğur Mumcu 24 Ocak 1993’te konutunun önünde, park halindeki otomobiline konulan C-4 tipi bombayla hazırlanmış bir suikasta kurban gitti. Uğur Mumcu, vefatının 30. yıldönümünde de Türkiye’nin bir çok yerinde anılıyor.
CİNAYETLERİN GERİSİNDEKİ SIR ORTAYA ÇIKMADI
Uğur Mumcu, Müellif Musa Anter’in öldürülmesinden sonra 27 Eylül 1992’de Cumhuriyet gazetesinde kaleme aldığı “Dipsiz Kuyu” başlıklı yazısında, “Orta Doğu, emperyalizmin kol gezdiği, terör örgütleri ile çeşitli istihbarat örgütlerinin kanlı ve kirli oyunlar oynadığı karanlık tabansız bir kuyudur. Bu karanlık ve tabansız kuyuda cinayetler birbirini izler. Halk deyişi ile Orta Doğu’da ‘kimin eli kimin cebindedir’ bilinmez. Kim, kimi, neden öldürüyor? Bu soruların karşılıklarını anında bulmanın imkanı yoktur. Olaylar yıllar sonra aydınlanır. O da bir kısmı!” tabirlerini kullandı.
Mumcu, 24 Ocak 1993’te otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu hayatını kaybetti. Suikastı, İBDA-C ve Hizbullah üzere örgütler üstlense de ortadan geçen 30 yıla karşın cinayetin üzerindeki sis perdesi aralanamadı.
Türkiye’yi sarsan suikasta ait birinci yargılamalar, Mumcu’nun vefatından 7 yıl sonra başladı. Mumcu suikastı ile Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, Prof. Dr. Muammer Aksoy ve Doç. Dr. Bahriye Üçok cinayetlerini de kapsayan davanın ismi “Umut” oldu.
Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen dava, cinayetlerin gerisindeki sırrı tam olarak ortadan kaldıramadı.
CEZA ALANLAR OLDU
İlk dereceli mahkemenin kararının Yargıtay tarafından bozulmasının akabinde yine görülen davada, 3 sanık “yasa dışı Tevhid-Selam ve Kudüs Ordusu örgütünü kurmak ve yönetmek” cürmünden, 5 sanık ise tıpkı örgüte üyelikten çeşitli müddetlerde mahpus cezalarına mahkum edildi.
Bu kapsamda sanıklardan Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç ve Ekrem Baytap, “silahlı cürüm örgütü kurma ve yönetme” aksiyonlarından 12 yıl 6’şar ay mahpusla cezalandırıldı.
Sanıklar Abdulhamit Çelik, Fatih Aydın, Yusuf Karakuş, Mehmet Şahin ve Recep Aydın’a ise “silahlı cürüm örgütü üyesi olmak”tan 6 yıl 3’er ay mahpus cezası verildi.
Anayasa Mahkemesi, gözaltında tutuldukları tarihlerdeki mevzuatın, gözaltı müddetinde avukata erişim imkanı tanımadığı gerekçesiyle, sanıklar Recep Aydın, Mehmet Ali Tekin, Hasan Kılıç, Mehmet Şahin ve Yusuf Karakuş’un tekrar yargılanmasına karar verdi. AA
UĞUR MUMCU KİMDİR?
Uğur Mumcu 22 Ağustos 1942’de Kırşehir’de doğdu. Eşi Şükran Güldal Mumcu (Homan) ile olan evliliğinden bir oğlu (Özgür) ve bir kızı (Özge) oldu. Uğur Mumcu anısına ailesi tarafından Ekim 1994’te Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı isminde bir vakıf kurdu.
Eşi Şükran Güldal Mumcu, 23. Devir TBMM’ye İzmir Milletvekili olarak girmiş ve 10 Ağustos 2007 – 7 Haziran 2015 tarihleri ortasında TBMM Başkanvekilliği vazifesini yürüttü. Ağabeyi İşçi Partisi Genel Lider Yardımcısı Av. Ceyhan Mumcu’nun Uğur Mumcu ile ilgili röportajlarının bir kısmı Kardeşim Uğur Mumcu ismiyle bir kitapta topladı.
İlkokulu Ankara İhtilal İlkokulunda ve ortaokulu Ankara Bahçelievler Deneme Lisesinde okudu. 1961’de başladığı üniversite eğitimini avukat olmak üzere başladığı Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde 1965’te tamamladı. Şimdi öğrenciyken 26 Ağustos 1962’de Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan “Türk Sosyalizmi” başlıklı makalesiyle Yunus Nadi Ödülü’nü almıştır. 1969-1972 yılları arasında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Yönetim Hukuku Profesörü Tahsin Bekir Balta’nın asistanı olarak çalıştı.
Yeni Ortam gazetesinde köşe müellifliği yapan Uğur Mumcu, 1975’ten itibaren Cumhuriyet’te “Gözlem” başlıklı köşesinde tertipli olarak yazmaya başladı. Tıpkı vakitte Anka Ajansında çalışmaktaydı. 1975 Mart’ında makalelerinden oluşan Hatalılar ve Güçlüler isimli kitabını yayınladı. Birebir yıl, Altan Öymen’le birlikte hazırladıkları, Süleyman Demirel’in yeğeni Yahya Demirel’in hayalî mobilya ihracatını husus edinen, Mobilya Dosyası adlı kitabı yayınlandı.
1977 yılından sonra yalnızca Cumhuriyet için yazmaya başladı. “Gözlem” başlıklı köşesinde 1991 yılının Kasım ayına kadar aralıksız olarak yazdı. 1977’de Sakıncalı Piyade ve Bir Pulsuz Dilekçe kitapları yayımlandı. Sonraki yıl, Sakıncalı Piyade isimli yapıtını Rutkay Aziz ile birlikte tiyatroya uyarladı. Oyunu Ankara Sanat Tiyatrosunda tam 700 defa sahneledi. 1978’de, ünlünün hayat hikayelerini, siyasal geçmişlerini, bir güldürü zenginliğiyle anlattığı kitabı “Büyüklerimiz” yayımlandı.
1981’de terörün silah kaçaklığıyla ilgisini ortaya koymak ve kamuoyunu bu hususta uyarmak için yazdığı Silah Kaçakçılığı ve Terör yayımlandı. Tıpkı yıl, Mehmet Ali Ağca’nın Papa’yı öldürme teşebbüsünden sonra Ağca üzerine inceleme ve araştırmalarını ağırlaştırdı.
Türkiye’de terör olaylarının artması nedeniyle 1979 yılında 12 Mart periyodu öncesi ve sonrası gençlik başkanlarının yaşadıklarını kendi ağızlarından yansıttığı ve silahlı hareketlerle bir yere varılamayacağına dikkat çektiği kitabı Çıkmaz Sokak’ı yayımladı.
1982’de Ağca Belgesi, akabinde Terörsüz Özgürlük isimli makale derlemesi yayımlandı. 1983 yılında Ağca ile cezaevinde röportaj yaptı. 1984 yılında Aziz Nesin öncülüğünde bir küme tarafından Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanlığına sunulan, fakat Kenan Evren’in imzalayanları “vatan hainliği” ile suçlayarak dava açtığı Aydınlar Dilekçesi’nin hazırlanmasına katıldı; 12 Eylül periyodunda aydınlara yapılan işkenceyi anlatan Sakıncasız isimli oyunu yazdı; Papa-Mafya-Ağca kitabını yayımladı.
1987’de araştırmacı gazetecilik açısından büyük bir muvaffakiyet kabul edilen Rabıta ve 12 Eylül isimli kitapları; 1991’de en değerli araştırmalarından biri olan Kürt-İslam Ayaklanması 1919-1925 yayımlandı.
1991 yılında İlhan Selçuk ve yaklaşık seksen Cumhuriyet gazetesi çalışanı ile birlikte gazeteden ayrıldı. Bir mühlet işsiz kaldı. 1 Şubat – 3 Mayıs 1992 tarihleri ortasında Milliyet gazetesinde yazan Mumcu, Cumhuriyet gazetesindeki idare değişikliği üzerine 7 Mayıs 1992’de Cumhuriyet’e döndü.
Mumcu, 7 Ocak 1993 tarihinde “Mossad ve Barzani” isimli bir yazı yazdı. Bu yazısında Barzani, CIA ve Mossad ortasındaki temaslara değindi ve yazısını şöyle bitirdi:
“Kürtler sömürgeciliğe karşı bağımsızlık savaşı yapıyorlarsa ne işi var CIA ve MOSSAD’ın Kürtler ortasında?” “Yoksa CIA ve MOSSAD, anti-emperyalist savaş veriyorlar da dünya bu savaşın farkında değil mi?”
8 Ocak 1993 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki Ültimatom başlıklı yazısında ise yakında yayınlayacağı kitabında istihbarat örgütleri ile Kürt milliyetçileri ortasındaki ilişkileri açıklayacağını yazmıştı. Kardeşi İşçi Partisi Genel Lider Yardımcısı Ceyhan Mumcu, cinayetten evvel Uğur Mumcu’nun İsrail elçisiyle görüşme yaptığını basına gönderdiği açıklamada yazmıştı.
Gazetecilik hayatı başarılarla dolu olan Mumcu 24 Ocak 1993 tarihinde uğradığı bombalı atak sonucu hayatını kaybetmeden evvel polis-mafya-siyaset ağının derin boyutlarını araştırmaktaydı. Öldürülme sebebi olarak Abdullah Öcalan’ın bir süre Ulusal İstihbarat Teşkilatı için çalıştığını araştırması sav edilmektedir.
UĞUR MUMCU SÖZLERİ
“Ben Atatürkçüyüm…. Ben, cumhuriyetçiyim… Ben lâikim… Ben antiemperyalistim… Ben tam bağımsız Türkiye’den yanayım… Ben insan hakları savunucuyum… Ben, terörün karşısındayım… Ben, yobazların, hırsızların, vurguncuların, çıkarcıların düşmanıyım. Dün sabaha kadar, araştırarak yazdığım hiçbir mevzuyu yalanlayamadınız. Öyleyse vurun, parçalayın, her parçamdan benim gibiler beni aşacaklar doğacaktır.”
“Cemaatlere, tarikatlara giren çocuklar 30 sene sonra general olacaklar cumhuriyete karşı ayaklanacaklar.” ”Gerçekte vicdan özgürlüğü, gerçekte demokrasi laik toplumda meydana gelir.
Çünkü anti-laik toplumda dince kutsal sayılan kavramlar, siyasal gayeler için her gün sömürülür. ya da Türkiye’de olduğu üzere Arap sermayesi tarafından Türkiye’de kurulan banka sistemlerinde olduğu üzere mali çıkarlar açısından sömürülür. Bu bir sömürüdür. Mustafa Kemal de dinin gerçek yerine oturtulması, Allah ile kul ortasında bir kutsal his olarak korunması gayesiyle laikliği getirmiştir. İngiliz emperyalizminin, Arap kapitülasyonunun aracı olmaması ve siyasi sömürü aracı olmaması için. ”
“Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunamaz.”
“Milliyetçilik, ‘vatan, millet, Sakarya, kan, ırk, bayrak’ edebiyatı mıdır, yoksa ulusun çıkarlarını, onurunu herkese karşı savunmak; yani tam bağımsızlık mıdır? Ülkenin onuru ayaklar altında çiğnenirken, ‘vatan, millet, bayrak’ edebiyatını yani milliyetçiliği yalnızca kitleleri uyutmak, kandırmak için kullanıp aslında bütün bu kıymetleri salt kendi siyasal ya da bireysel-sınıfsal çıkarları için kullanmak milliyetçilikse, bunun zıddı nedir?”
“Biz siyaset bakımından karşıtlarımıza özgürlük tanımazsak birer kapalı faşistiz demektir.”
“Bir şahsa yapılan haksızlık tüm topluma karşı işlenmiş bir cürümdür. Susanlar da bu insanlık cürümlerine katılmış olur.”
“Bu suçsuz beşerler Yahudi de olur, Arap da, Hristiyan da. Ölenlerde ırk, din ayrımı yapılmaz. Ölen insandır.”
“Bir gün mezarlarımızda güller açacak ey halkım
unutma bizi… Bir gün sesimiz hepinizin kulaklarında yankılanacak ey halkım unutma bizi…”
UĞUR MUMCU’NUN ESERLERİ
Mobilya Belgesi (1975)
Suçlular ve Güçlüler (1975)
Sakıncalı Piyade (1977)
Bir Pulsuz Dilekçe (1977)
Büyüklerimiz (1978)
Çıkmaz Sokak (1979)
Rabıta (1979)
Tüfek İcad Oldu (1980)
Silah Kaçakçılığı ve Terör (1981)
Söz Meclisten İçeri (1981)
Ağca Belgesi (1982)
Terörsüz Özgürlük (1982)
Papa-Mafya-Ağca (1984)
Sakıncasız (1984)
Devrimci ve Demokrat (1985)
Liberal Çiftlik (1985)
Aybar ile Söyleşi (1986)
12 Eylül Adaleti (1987)
İnkılap Mektupları (1987)
Bir Uzun Yürüyüş (1988)
Tarikat-Siyaset-Ticaret (1988)
40’ların Cadı Kazanı (1990)
Kâzım Karabekir Anlatıyor (1990)
Kürt İslam Ayaklanması 1919-1925 (1991)
Gazi Paşa’ya Suikast (1992)
Kürt Belgesi (1993)
Katiller Demokrasisi (1997)
Saklı Devletin Güncesi “Çatlı vs.” (1997)
Gazetecilik (1998)
Polemikler (1998)
Uyan Gazi Kemal (1998)
Bu Nizam Bu türlü mi Gidecek? (1999)
Söze Nereden Başlasam (1999)
Bomba Davası ve İlaç Evrakı (2000)
Unutmayalım, Unutturmayalım (2003)
Eğilmeden Bükülmeden (2004)
Kır Çiçekleri (2004)
Türk Memet Nöbete (2004)
Dost Yüzlerde Vakit (2005)
Çocuklar İçin (2009)
İsterler ki Susalım (2011)
Beyaz Melek (2011)