Kamu Başdenetçisi Erdem Malkoç, Ukrayna ile Rusya ortasında esir takası yapılması konusunda bir insanlık koridoru açılması ismine çalışmaların yürütüldüğünü belirterek, bu kapsamda İstanbul’da kurmayı planladıkları düzeneğin kurulma etabında olduğunu bildirdi.
Kamu Denetçiliği Kurumunun (KDK) 2022 faaliyetleri ve 2023 amaçlarına ait düzenlenen basın toplantısında konuşan Malkoç, kurumun, tavsiye kararlarının yanı sıra toplumun genelini ilgilendiren çalışmalar ve özel raporlamalar da yaptığın söz etti. Malkoç, bu kapsamda 24 Şubat 2022’den beri devam eden Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Macaristan’a giden Ukraynalılara ait de rapor hazırladıklarını belirtti.
KDK tarafından geçtiğimiz hafta 41 ülkeden 70’in üzerinde ombudsmanın bir ortaya geldiği programı anımsatan Malkoç, programda Ukrayna ve Rusya ombudsmanlarının da görüştüğünü lisana getirdi.
Malkoç, “Ukrayna ve Rusya’nın ombudsmanlarının Ankara’da buluşması, Rusya’nın elinde bulunan yaralılar, bayanlar yahut askerler için yahut Ukrayna’nın elinde bulunan Ruslar için bir hayat koridoru, bir insanlık koridoru açılması için değerli bir çalışma oldu.” dedi.
Şeref Malkoç, KDK olarak Ukrayna ile Rusya ortasında bir insanlık koridoru açarak, mümkün olduğu kadar insanın rahatlaması için ellerinden geleni yapacaklarını kaydetti.
İnsanlık koridorunun açılması konusunda yaklaşık 3 ay evvel UNICEF’in Ankara temsilciliğinden talep geldiğini söz eden Malkoç, bunun üzerine her iki ülke ombudsmanlarıyla görüştüğünü ve olumlu karşılandığını aktardı. Malkoç, iki ülke ombudsmanlarının Ankara’daki programda 4 kere KDK’nin koordinatörlüğünde, 4 kez da kendi ortalarında görüşme gerçekleştiğini lisana getirdi.
Ukrayna ve Rusya ombudsmanlarının üçüncü görüşmesinde, “Karar alıp iş yapmamız gerekir” dediğini aktaran Malkoç, iki ombudsmanın da buna hazır olduklarını söylemeleri üzerine durumu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ilettiğini anlattı.
Bundan sonraki süreçte iki ombudsmanın da ülkelerinin devlet liderleriyle mevzuyu görüşeceklerini kaydeden Malkoç, “Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın Zelenskiy ve Sayın Putin’le görüştükten sonra biz tekrar bu görüşmeyi değerlendirip ona nazaran adımlar atacağız. Biz şuna dikkat ediyoruz; ateşkesin sağlanması yahut barış gibisi mevzular devlet adamlarının, siyasetçilerin işi. Biz ombudsmanlığın sonları içerisinde kalarak insani açıdan hangi hizmetleri yapabiliriz, bu uğraş içerisindeyiz. Geldiğimiz nokta prestijiyle iş yarı yarıya halloldu diyebiliriz.” diye konuştu.
Şeref Malkoç, insanlık koridoru konusunda karar vericilerin ilgili ülkelerin siyasalları ve devlet liderleri olduğuna işaret ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Biz buna ait Sayın Cumhurbaşkanımızı devreye koyarak birinci adımı atmış oluyoruz. Ondan sonra biz kendi sonlarımız içerisinde hareket edeceğiz. Kararı tekrar o ülkelerin politikleri ve devlet adamları verecektir, biz hudutlarımızı biliyoruz. Bizim çalışmamızın kıymeti nerede? Ukrayna Devlet Başkanı’nın önünde yüzlerce sorun vardır. Rusya Devlet Başkanı’nın önünde yüzlerce sorun vardır. Biz bu insani koridoru o meselelerin önünde getirmeye, hatırlatmaya çalışacağız her 3 ombudsman olarak. Bu hatırlatmayı yaptıkça bunun başarılı olacağına inanıyorum.”
MEKANİZMA KURULMA AŞAMASINDA
Kamu Başdenetçisi Malkoç, esir takası konusunda İstanbul’da bir insani koridorun oluşturulması halinde Türkiye’nin müzakere dışında lojistik manada bir rolünün bulunup bulunmayacağına dair soruyu da cevapladı.
İnsanlık koridorunun oluşabilmesi için siyasi otoritelerin buna müsaade vermesi gerektiğine işaret eden Malkoç, şunları kaydetti:
“Biz İstanbul’da bir platform oluşturmayı istek ediyoruz. Daha doğrusu bu teklif hem Ukrayna hem Rusya ombudsmanından bize iletildi. Bunu biz 3 ay evvel kendilerine söylemiştik, olgunlaştırdılar, artık onlar bize ilettiler. Olağan bütün bunların oluşabilmesi için her ülkenin siyasi otoritelerinin, siyasi iradelerinin buna müsaade vermesi gerekiyor. Bunun için kolaylık sağlaması gerekiyor. Yoksa ombudsmanların gücü bu koridoru açmaya yetmez, vazifesi de bu değil aslında. Ombudsmanların vazifesi bu mevzuda kamuoyu oluşturmak ve devleti yönetenler nezdinde, onların gündeminde ön sıralara bunu yerleştirmek. Şayet siyasi irade oluşursa ki ben oluşacağına inanıyorum, bu da Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Zelenskiy ve Sayın Putin ile görüşmesi sonucunda ortaya çıkacak.”
Türkiye’deki görüşmelerde her iki ombudsmana da yol haritası çıkarılması tavsiyesinde bulunduğunu bildiren Malkoç, “Ukrayna tarafı Rus ombudsmanına 800 kişilik bir liste verdi, Rus ombudsmanı Ukrayna ombudsmanına 200 kişilik bir liste verdi. Bununla sonlu değil olay, bu yaralılarla ilgili, esirlerle ilgili liste. Bunun yanında binlerce çocuk var, bayan var, diğer sorunlar var. Şayet biz bu İstanbul platformunu kurabilirsek bu bahsettiğimiz mevzular daha kolay müzakere edilebilir. Tahlile daha kolay ulaşılır. Bu mekanizmayı kurma evresindeyiz.” tabirlerini kullandı.
LİSTE VERDİLER
Malkoç bugün düzenlediği basın toplantısında, “Ukrayna ombudsmanı Rusya’ya 800 kişilik bir liste iletti ve Rusya Ombusdmanı 200 kişilik (değiştirilmek üzere) bir liste verdi.”
Malkoç’un da katıldığı bir toplantıda Rusya ve Ukrayna ombudsmanlarının listeleri değiş tokuş ettiğini söyleyen Malkoç, Türkiye’nin bu çeşit bir mahkum takası için İstanbul’da bir “insani koridor” sağlamaya hazır olduğunu da kelamlarına ekledi.
Kremlin’den yapılan açıklamada, Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türk mevkidaşı Recep Tayyip Erdoğan’ın Pazartesi günü bir telefon görüşmesinde öbür bahislerin yanı sıra Ukrayna’da yaralanan askerlerin değiş tokuşunu ele aldıkları bildirildi .
Rusya ve Ukrayna , şu anda 11. ayına giren savaş sırasında, en son 8 Ocak’ta olmak üzere, her biri yüzlerce esire varan çok sayıda esir takası gerçekleştirdi .