Türkiye’de son yıllarda yağış oranlarının azalması, kuraklık riskini gündemde tutuyor. Global iklim değişikliğine nazaran uzmanlar, en fazla yağış alan Karadeniz’in gelecek yıllarda yaşamsal manada daha cazip bölge olacağını ileri sürüyor lakin Karadeniz’de de yağışlar azalıyor, su kıtlığı alarm veriyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2022 yılı alansal kümülatif yağış raporunda yer alan datalara nazaran; Karadeniz Bölgesi’nde yağışlarda normaline nazaran %25, 2022 su yılı devir yağışına nazaran %12 azalma gerçekleşti. 2022 yılı alansal mevsimlik yağış raporuna nazaran; Karadeniz Bölgesi’nde yağışlarda normaline nazaran %15, 2021 yılı sonbahar mevsimi yağışlarına nazaran %17 azalma gerçekleşti.
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş
“TÜRKİYE KURAKLIK DEVRİNE GİRDİ”
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, NASA bilgilerine nazaran Türkiye’nin kuraklık periyoduna girdiği savlarının gerçekleşme sürecine girdiğini söyledi. Global iklim değişiminin giderek daha fazla hissedildiğine dikkat çeken Bektaş, “Atmosfere saldığımız karbondioksit ölçüsü, iklim değişimini tetikliyor. Sera gazına bağlı olarak global iklim değişimi süratle ilerliyor.
Karadeniz bölgesinde yaşayan orta yaş kümesi, iklim değişimini net bir biçimde görebiliyor. Yeni jenerasyon şimdi karla tanışmadı. Kışlar çok daha ılıman geçiyor. NASA’nın datalarına nazaran toprağın nemlilik oranı düşüyor. NASA Türkiye’nin birkaç yıl içinde kuraklık devrine gireceğini sav ediyordu. Bu tezdi, artık ayak sesleriyle gerçekleşme periyoduna girdi” dedi.
“SU KITLIĞI HES’LERLE ARTIYOR”
Karadeniz ve Karadeniz dağları sayesinde bölgenin iklim değişiminden daha az etkilendiğini söyleyen Bektaş, “Ancak, iklim değişimi bu bölgede de değerli değişikliklere neden oluyor. Karadeniz’in suları daima ısınıyor ve bölgenin ekolojik istikrarı bozuluyor.
Doğu Karadeniz çanağı, Batı’ya nazaran daha fazla ısınıyor. Yağış ölçüsündeki azalmalar, bu bölgede de su kıtlığına neden oluyor. HES’ler, su kıtlığına neden olan temel faktörlerden birisi. Doğu Karadeniz’de plansız, programsız uygulanan HES’lerin sayısının çok fazla olması hem su kıtlığını arttırıyor, hem de ekolojiyi bozuyor.
Devletten daha çok bu bölgede yaşayan vatandaşlar etrafına, deresine sahip çıkıyor. Bugün toplum hassas olmasa HES sayısı her gün daha fazla artacak. Mevcut su rezervlerimizi en sağlıklı formda yönetmemiz lazım. Devlet de üzerine düşen vazifesi yapması lazım zira iklim değişimi senaryolarına nazaran su kıtlığı giderek artacaktır” tabirlerine yer verdi.
“KARADENİZ ISINIYOR, HAMSİ KAÇIYOR”
Karadeniz’in iklim değişimine bağlı olarak birçok özelliğinin değiştiğine dikkat çeken Bektaş, “Karadeniz’deki ısınma yalnızca yağışları değil, ekolojik dengeyi de değiştiriyor. Karadeniz’de oksijenli katman düzeyi 40-50 metre kadar düştü. Denizdeki ömür olumsuz etkilendi. Bugün Karadeniz’de hamsinin azalmasının ana nedeni su sıcaklığının artmasıdır.
Herkes kendine uygun ömür şartını arar. Hamsi de daha soğuk sulara kaçıyor. Bütün balıklar daha az yağlı oluyor. Artık bakıyorsunuz, ne hamsi var, ne de balıklarda lezzet var. Ziraî eserler de etkileniyor. Global iklim değişimi genel olarak hayatın şartlarını değiştiriyor” dedi.
“DURUMUN CİDDİYETİNİ HERKES ANLAMALI”
Su kıtlığı ile ilgili toplumun bilinçlendirilmesi gerektiğini tabir eden Bektaş, “Bu noktada yapılması gereken en değerli öge su tasarrufudur. Vatandaşlarımız su kıtlığının ne olduğunu, Türkiye’nin gelecekte ne üzere tehlikeler yaşayabileceğini anlaması lazım ki su tasarrufu yapabilsin. Durumun ciddiyetini herkesin anlaması gerekiyor” diye konuştu.