Elvan Alpay’ın Dubai’deki ilk solo sergisi Sevil Dolmacı Gallery’de: “Oyun Bitti. Artık Duralım”

T24 Kültür Sanat

Türk çağdaş sanatının değerli isimlerinden Elvan Alpay‘ın Dubai’deki birinci solo standı Sevil Dolmacı Gallery’de sanatseverlerle buluşuyor. Alpay’ın “Oyun Bitti. Artık Duralım” ismini taşıyan standı, 26 Kasım 2024 – 1 Ocak 2025 tarihlerinde gerçekleşecek ve sanatkarın altı yıl ortadan sonra standa özel ürettiği farklı medya ve boyutlardaki yapıtlarından oluşacak. Sergi, 33 yapıtlık bir seçki ile Elvan Alpay’ın sanatını Birleşik Arap Emirlikleri’nde sanatseverlere tanıtan nitelikte.

“Anlam, sonlar içinde sınırsızlığı düşünebilmektir”

Sevil Dolmacı Gallery, Alpay’ın standını duyururken onun 40 yıla yaklaşan sanat mesleği boyunca tabiat ve tezahürleri üzerine çalıştığına, tabiatın olasılıkları ve bu olasılıkların sonuna kadar kullanılabilme ihtimali üzerinde düşündüğüne dikkat çekerek şu tabirleri kullandı:

“Diğer taraftan, sonlar içerisinde soru sormak gerektiğini, sonların sanatçıyı kısıtlamadığını, tersine sanatkarın sanat pratiğini manalı kıldığını ve zarifleştirdiğini vurgulamıştır. Mana, hudutlar içinde sınırsızlığı düşünebilmektir.  Sanatçı, hudutlar içinde sınırsızlığı düşündüğü epey yıl sonra şayet ‘oyun bitti’ diyorsa, bu ne manaya gelmektedir? Sevil Dolmacı Gallery, ‘Oyun Bitti. Artık Duralım.’ standında, izleyenleri bu sorunun muhtemel yanıtları üstünde düşünmeye devam etmektedir.”

“Soruların ve pratiklerin gerisinin boşaldığı anda, ‘oyun da bitmiştir cümbüş de'”

“Bir tanrıbilimci ve Batı kanısı içinde ünlü ve tesirli bir filozof olan Augustinus’tan bu yana, Hristiyan Batı’da, tabiatın müellifi ve efendisi Rab’dır. Tabiat ise, mevcut olan varlıkların bütünü olarak düşünülmüştür zira tabiatın mevcut oluşu, bir kurucu, yapan ve uygulayıcı olduğunu söyler, bunu açığa vurur ve ispatlar. Tabiat denilen bütün, nizamlı bir bütündür, kanunlara itaat eder ve insan ırkına kurallar olduğunu gösteren bir nizam ve tekrarlama içerisindedir. Elbette, bu kurallar ve manaları insan aklının keşfetme kapasitesince keşfedebilir. Tabiat dediğimiz kavramı manaya maksadında olan ünlü bilim tarihçisi Geoffrey E.R. Lloyd’un tanımladığı kainatta de tabiat özerktir. Kendi çalışma hali, sistemi, kuralları ve sonları vardır lakin bilhassa günümüzde bu sonlar savunmasızdır. Tabiatın kendi alanı içinde, tabiata müdahale etmekten asla vazgeçmeyecek bir şey vardır: insan. İnsan bir taraftan tabiat dediğimiz şey hakkında düşünürken, öbür taraftan doğayı ve var oluşu son noktasına iterse bir sona varıp varamayacağının merakı içerisindedir. Antik Yunan’da, MÖ 4. yüzyılın en tanınmış heykeltıraşlarından Praxiteles mermere biçim verirken insan taştan olabilir mi diye sorarken bugünün insanı ise insan sanki bir bilgisayarın veri tabanında var olabilir mi diye sorgulamaktadır. Tarihte sorulan soruların bir manası, gayesi ve nedeni vardı. Soruların ve pratiklerin ardının boşaldığı anda, ‘oyun da bitmiştir cümbüş de’. Bunların yol açtığı ‘neşeli bilim’ de.”

“Sanatçı ‘Oyun Bitti. Artık Duralım.’ diyerek, sanki birinci kez umudunu mu yitiriyordur?”

“Özgürlüğün tabiatın ta kendisi olduğunu bilen Elvan Alpay, doğrular, değişmezlikler, mutlak hakikatler sunmaz. Tersine, izleyeni özgür bırakır ve karşılık vermez. Bu sebeple, Alpay’ın sanatı, tabiatın kendisi üzere özgür ve işleyişiyle uyumludur lakin ‘Oyun Bitti. Artık Duralım.’ diyerek, sanki birinci sefer umudunu mu yitiriyordur? Yoksa, İrlandalı bir şair, tiyatro müellifi ve 20. yüzyıl edebiyatının önde gelen isimlerinden William Butler Yeats’in aşağıdaki şiirinde bahsettiği üzere, bilmediğimiz, hayâl dahi etmediğimiz bir öteki dünyanın kapıları mı açılıyordur önümüzde?

Döne döne büyüyen bu fırtınada / Şahin uçuyor ve duymuyor sahibi ne diyor / Her şey yıkılıyor, sütunların hepsi bel vermiş / Yeryüzü kaos içinde […] Uygunlar her türlü inançtan mahrum / Meğer berbatların içinde mecnun bir tutku var, niçin ki? / Aşikâr ki yeni bir sır açıklanmak üzere / Hiç bilmediğimiz / Tahminen yeni bir şeyler kapımızı çalıyor / Bunu der demez yeni ve dev bir imaj karşımda / Hiçbir şeye benzemeyen / Güneş güya, yaşatan lakin çölleştiren de / Yine karanlık bastırıyor / Lakin bunların hiçbirine aldırmayan bir dünya yürüyor / Kimbilir nereye? / Oyun bitti fakat oyun bitmez ki.”

Elvan Alpay kimdir? Elvan Alpay, 1968 yılında Ankara’da doğdu. 1990 yılında Marmara Üniversitesi Fotoğraf Kısmı, Hüsamettin Koçan Atölyesi’nden mezun olduktan iki yıl sonra birebir okulda yüksek lisansını tamamladı. Bir devir öğretim vazifelisi olarak çalışan ve Salzburg Akademisi’nde araştırmalarını sürdürdüren Alpay, 90’lı yılların birinci yarısında Ankara’da, küratörlüğünü Döne Otyam’ın yaptığı birinci standını Galeri Zon’da açtı. Doğanın her şeyin özü olduğuna inanan sanatçı, yapıtlarının üretim kademesinde sanatçıyı düzgünleştirici bir tesiri olduğunu düşünüyor ve bu etkiyi izleyene de taşımayı emel edinir. Genel olarak, karışık teknikle çalışır ve üç boyutlu eserler üretiyor. 1995 yılında Paris’te Galerie Les Mondes de l’Art’da açtığı şahsî stant sonrasında Alpay, 1997, 2001, 2005, 2009, 2012, 2013, 2018 ve 2019 yıllarında tümü İstanbul ve Ankara Galeri Nev’de olmak üzere birçok solo stant açtı. Bu periyotta çalışmaları, Devlet Fotoğraf Heykel Müzesi (1990), Arkeon Galeri, İstanbul (1992), Galeri BM, İstanbul (1993, 1996), Sotheby’s London (1996), AKM, İstanbul (1996), C.A.M Galeri, İstanbul (2002), Galeri Nev (2016, 2022), Pera Müzesi (2018), AKS, Antalya (2019), Artweeks Akaretler (2022), Contemporary Istanbul (2022, 2024), Atelier Marvy, İzmir (2022), Gagiad, Gaziantep (2023) ve Düsseldorf, Köln, Londra, New York ve Paris üzere kentlerde gerçekleşen küme stantlarında yer aldı. 2006 yılında Pekin Bienali Büyük Ödülü’ne layık görülen sanatkarın yapıtları, Fondation Cartier (Paris), Mitsubishi Foundation (Tokyo), OMM-Odunpazarı Çağdaş Müze (Eskişehir), Swiss Hotel (İzmir) ve İstanbul’da Akbank, Alarko, Arçelik, Boyner, Eczacıbaşı, ENKA, Koç, Mudo, PakMaya, Peninsula Hotel, Sabancı, Turkish Bank, QNB Finansbank ve Yıldız Holding üzere kurumsal ve şahsî koleksiyonlarda yer alıyor. Sanatçı çalışmalarını İstanbul ve Ayvalık’taki atölyelerinde sürdürüyor.

 

---

‘Görünmeyen Cemaat: Mürideler’in müellifi ve ‘Kızıl Goncalar’ dizisinin danışmanı Filiz Gazi, tarikatlarda bayanlara biçilen hayatları anlattı